Warmtenetwerk Vlaanderen blaast warm en koud tegelijkertijd: blij met het optrekken van de steun, minder blij met het debat.

Voor alle duidelijkheid: de sectorvereniging voor warmtenetten verwelkomt dat minister van Energie Demir de investeringssteun voor groene warmte volgend jaar optrekt tot 30 miljoen euro (tegenover 20 miljoen dit jaar). Een groot deel van deze steun gaat al jaren systematisch naar warmtenetten. Ze zijn onmisbaar in de lange termijn strategie voor 100% CO2-neutrale groene warmte, stelt de vereniging.

Maar de sector maakt zich momenteel grote zorgen. De Vlaamse regering heeft in navolging van een bepaling uit het regeerakkoord in juni een debat gelanceerd 'over de kostenefficiënte aanleg en beheer van warmtenetten op openbaar domein'. In het kader van deze vraagstelling blijkt dat Fluvius een monopolie nastreeft voor zichzelf, bloklettert een persbericht van Warmtenetwerk Vlaanderen. Volgens de vereniging is het niet de eerste keer dat Fluvius meer greep wil op de ontwikkeling van warmtenetten: een viertal jaar geleden heeft Fluvius de gemeenten gevraagd om via een beheersoverdracht warmtenetten aan hen toe te wijzen. Heel wat gemeenten zijn hier niet op ingegaan maar nu wordt de ambitie om volledige controle te verkrijgen verder opgedreven door een algemeen monopolie na te streven voor de aanleg en het beheer van warmtenetten op openbaar domein. Deze ambitie werd onder andere bevestigd in de studiedag 'Energiedistributienetbeheer in een klimaatneutraal 2050” op 1 oktober', stelt de vereniging.

Met deze visie staat Fluvius alleen in gans Europa oppert de vereniging, want dergelijk monopolie bestaat nergens anders, en al zeker niet in de meest ervaren 'warmtenetlanden' in Scandinavië – maar ook niet in Nederland en Duitsland. In alle noordelijke gidslanden zijn honderden aparte warmtebedrijven actief, meestal in een verticale integratie, waarbij één warmtebedrijf zoveel mogelijk rollen bundelt: warmteproductie, warmtenetbeheer en levering van warmte. Zoals blijkt uit buitenlandse praktijk en studies leidt dit marktmodel immers tot de beste kostenefficiëntie voor warmtenetten, zeker in de schaalgrootte voor Vlaamse steden en gemeenten.

Als de warmtenetsleutel via een monopolie exclusief in handen van de huidige distributienetbeheerder voor gas en elektriciteit komt, hypothekeert dit volgens Warmtenetwerk Vlaanderen  de noodzakelijke verdere uitrol en extra versnelling van warmtenetten in Vlaanderen. De Vlaamse steden en gemeenten, zoals Gent, Oostende, Brugge, Roeselare, Kuurne, Antwerpen, Eeklo, Turnhout, Kortrijk, Harelbeke,… waar al tientallen kilometers warmtenetten liggen, dienen zelf spelverdeler te blijven en hun goede kaarten in eigen handen te houden. De regierol van gemeenten is immers essentieel voor een lokale strategie in groene warmte. Steden en gemeenten hebben de beste kennis van de lokale situatie, daarom houden ze best deze troeven in handen. Via warmtezoneringsplannen kunnen ze groene warmte strategisch letterlijk op de kaart zetten.

Een Vlaams monopolie voor warmtenetten, met één warmtenetbeheerder (Fluvius) die alle kaarten in handen krijgt, lijkt niet de beste optie stelt de vereniging: 'De troeven liggen net in de lokale aanpak en actieve regie van de gemeenten, waarin Fluvius overigens een belangrijke rol kan spelen – maar niet de enige. Nederland geeft hierin het voorbeeld: in de nieuwe Warmtewet 2 worden de gemeenten vanaf 2022 de spelverdelers.'

Warmtenet Vlaanderen pleit er dus voor om de kaarten correct te verdelen met alle spelers aan dezelfde tafel. Een gelijk speelveld voor diverse partijen en het voorkomen van ingebouwde discriminatie zijn immers essentieel voor de verduurzaming van warmte in Vlaanderen. Ondertussen is het voor de sector bang afwachten of er in de toekomst nog ruimte zal zijn voor initiatieven van onderuit en of er nog een verdere rol weggelegd is voor de pioniers van warmtenetten in Vlaanderen.

Bron: Warmtenet Vlaanderen