De sneeuwval heeft ons nog maar eens met de neus op de feiten gedrukt: de verordening mbt hemelwater is aan vernieuwing toe.

De problematiek is niet nieuw: na hevige neerslag krijgen we in Vlaanderen steeds vaker te kampen met wateroverlast omdat ons huidig rioleringsstelsel de plotse en massale toevloed van regenwater niet verwerkt krijgt.

Sinds 29 september van vorig jaar is er echter een verordening die stelt dat elk op te richten gebouw, constructie of aan te leggen verharding groter van 40 m² aan deze normen van de verordening moeten voldoen, ook als deze vrijgesteld is van stedenbouwkundige vergunningsplicht. De plaatsing van een infiltratievoorziening is verplicht als het perceel groter is dan 250 m².

Het algemeen uitgangsprincipe hierbij is dat regenwater in eerste instantie zoveel mogelijk gebruikt wordt. In tweede instantie moet het resterende gedeelte van het hemelwater worden geïnfiltreerd of gebufferd, zodat in laatste instantie slechts een beperkte hoeveelheid water met een vertraging wordt afgevoerd. De plaatsing van de overloop van de hemelwaterput en de infiltratievoorziening dient aan dit principe te beantwoorden.

Echter: provincies en gemeenten kunnen afzonderlijk strengere regels opleggen zodat bouwheren beter vooraf checken welke normen er lokaal van toepassing zijn.

Wat met platte daken?

Bufferoplossingen als groendaken zijn nagenoeg bekend maar in de praktijk niet altijd relevant of wenselijk. De klimatologische omstandigheden van de laatste jaren wijzen er ook op dat klassieke afwatering met gewone afvoertappen niet altijd afdoende werkt. Met als gevolg dat water te lang op de platte daken blijft staan.

In Duitsland staan ze op dit vlak reeds een paar stappen verder: daken met gewone dakafvoeren worden er simpelweg afgekeurd. Aan de basis ligt de problematiek die ook Vlaanderen teistert: soms valt er veel te veel water uit de lucht waarbij gewone afvoertappen de volumes niet meer kunnen slikken.

Foto: Sita
 

Het Duitse Sita levert voor deze problematiek een nieuwe generatie taps die grote hoeveelheden water snel en efficiënt evacueren. Echter, de taps zijn duurder maar daartegenover staat dat je er minder nodig hebt voor de totale dakoppervlakte. Namelijk circa 2 of 3 voor een dak van 500 m2 tegenover 1 op 80 m2 als je met gewone taps werkt. Op het einde van de rit betaal je pakweg 500 euro meer voor een volledig dak en dat is te verwaarlozen berekent Geert Debruyne, country manager van Sita Belgium.

Debruyne merkt ook op dat dakisolatie enorm snel evolueert terwijl we op het vlak van afvoer lijken stil te staan. In België worden zowel bij renovatie als nieuwbouw nog steeds niet geïsoleerde afvoeren gebruikt waarmee een goede damp- en luchtdichte aansluiting onmogelijk is en waar dus een risico op koudebruggen en condensatieproblemen reëel is. De oplossing is een strengere wetgeving. Daar wordt wel aan gewerkt, maar revolutionaire vorderingen vallen tot dusver niet te noteren. Men is het er hooguit over eens dat er een effectief verschil is tussen een kolk en een tapbuis. Een stap in de goede richting, maar we zijn er nog lang niet. Momenteel wordt gesproken in termen van ‘voorkeuren’ maar mijdt men het woord ‘verplichtingen’.

Ook noodafvoer is in Duitsland en Nederland al een verplichting. Bij ons (nog) niet helaas. Sita is overigens niet de enige fabrikant die zogeheten kolken commercialiseert; ook bedrijven/merken als Topwet en Pluvia liggen op de loer. Ook BEVAD, de vereniging voor aannemers van platte daken, is het idee van de kolken genegen. Het is wachten op een aangepaste normering.

Foto's links naar rechts: Pluvia, Topwet, Sita

Bufferen via een groendak

Het bufferen van water via een groendak is nog een relatief nieuw fenomeen in ons land. Het gaat daarbij over een gecontroleerde vorm van afvoeren waarbij het water zo lang mogelijk op het dak wordt ‘vastgehouden’ en later aan het rioleringsstelsel wordt gegeven of lokaal wordt gerecycleerd. Het water wordt gebruikt voor de begroeiing van het dak waardoor een deel van het water sowieso niet meer dient afgevloeid te worden. Bovendien zal een deel van het water spontaan verdampen.

Foto: Ecoworks

Het bufferen van water op groendaken is nog niet eenduidig gereglementeerd in Vlaanderen maar in Brussel zijn er normen voor de maximale lozingen. Bufferen is in dat geval verplicht. In Vlaanderen worden groendaken weliswaar op een alternatieve wijze beloond. Gebouwen waarvan het dak volledig ‘groen’ is, moeten bijvoorbeeld geen regenwaterput meer plaatsen aangezien het niet aangewezen is om een groendak op de waterput aan te sluiten. Wie toch het (vuile) water wil recycleren voor bijvoorbeeld de toiletten, zal zijn toevlucht moeten nemen tot een filterinstallatie.

De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) maakt het onderscheid tussen 2 soorten groendaken: de intensieve en de extensieve. Intensieve groendaken of daktuinen komen minder voor; extensieve groendaken met een lage begroeiing komen echter het vaakst voor.

In de Brusselse regio wordt de afvoer naar de riolering beperkt tot 3 liter per seconde; afvoer beperken is dus een noodzaak. Dat kan onder meer door de Sita More Retention ‘druppelmodule’, een accessoire dat aan de dakkolk wordt toegevoegd. Het principe is eenvoudig en efficiënt: bij zware regenval wordt het water eerst druppelsgewijs door de geperforeerde plaat afgevoerd. Pas als de waterstand het niveau van de noodoverloop bereikt heeft, loopt het water weg via de overloop, om de stabiliteit van het dak niet in het gedrang te brengen.

Foto: Sita
 

Aangezien een groendak een bufferende werking moet hebben, is het volgens de VMM van belang de nodige aandacht te schenken aan de wateropslagcapaciteit. Een ideale berging van 50 liter per m² of 50 mm is het streefdoel, meent de VMM. Voor de gewestelijke stedenbouwkundige verordening hemelwater geldt een minimum van 35 mm. Let wel, 50 mm berging betekent dat de overloop een stuk hoger dan 50 mm moet geplaatst worden. De berging van het regenwater gebeurt immers in de drainagelaag en het substraat die ook een zeker volume innemen. Wie er alle (technische) details wil op nalezen, kan hiervoor terecht bij de VMM (Vlaamse Milieumaatschappij).